Εκπαιδεύοντας παιδιά με ηχολαλία

Η εκπαίδευση ενός παιδιού με ηχολαλία απαιτεί την αξιολόγηση του είδους και του γλωσσικού επιπέδου του παιδιού. Σημαντικό είναι να θυμόμαστε πως σε όλες τις περιπτώσεις της ηχολαλίας εξετάζουμε την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το παιδί και τα αισθητηριακά ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Η ηχολαλία παρουσιάζεται σε δύο μορφές:

Άμεση ηχολαλία
Θεραπευτής - Θέλεις μήλο;
Παιδί - Θέλεις μήλο;

Καθυστερημένη ηχολαλία
Θεραπευτής - Θέλεις μήλο;
Παιδί - Γειά σου Μίκυ!
(Το παιδί επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις που άκουσε νωρίτερα και δε σχετίζονται με το θέμα. Ανακαλεί λέξεις που του έκαναν εντύπωση και συχνά αφορούν λέξεις και φράσεις από ταινίες, παιδικούς ήρωες, τραγούδια και διαφημίσεις.)

Θεραπευτής - Πλύνε τα χέρια σου.
Παιδί - Μπράβο, τα κατάφερες.
(Το παιδί επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις σχετικές με το θέμα που συνήθως ακούει κατά την εκτέλεση εντολών ή δραστηριοτήτων).

Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει σημαντική διαφορά ανάμεσα στα δύο είδη ηχολαλίας. Στην άμεση ηχολαλία το παιδί γνωρίζει ότι πρέπει να απαντήσει στην ερώτηση που του τίθεται και δυσκολεύεται να ανακαλέσει τις σωστές λέξεις. Στην ηχολαλία με καθυστέρηση το παιδί ανάλογα την κατάσταση στην οποία βρίσκεται (χαρά, προσμονή, βαρεμάρα κλπ) ανακαλεί λέξεις και φράσεις από το παρελθόν που του έκαναν εντύπωση. Σε αυτήν την περίπτωση το παιδί δεν κατέχει τις κατάλληλες λέξεις ούτε ανταποκρίνεται στο ερώτημα του θεραπευτή.

Τι κάνω σε κάθε περίπτωση;

Στην άμεση ηχολαλία
1.  Σταματώ τις ερωτήσεις “Τι θέλεις….;”, “Θέλεις αυτό ή αυτό;” “Τι σου αρέσει;” κλπ και τις ερωτήσεις που αφορούν απάντηση Ναι/Όχι.
2.   Χρησιμοποιώ φράσεις σε α’ ενικό και χρησιμοποιώ οπτικό βοήθημα. Θυμάμαι να περιμένω με υπομονή π.χ. Θέλω ….. (και δείχνω το μήλο και τη μπανάνα)
3.      Ενισχύω τον διάλογο με καθιερωμένες ερωτ-απαντήσεις π.χ. Τι κάνεις; Καλά.
4.      Εκμεταλλεύομαι αντικείμενα που αρέσουν και δεν αρέσουν στο παιδί και ενισχύω τις απαντήσεις του. 
      π.χ. 
      Θεραπευτής - Θέλεις μπισκότο ή πορτοκάλι;
      Παιδί - Πορτοκάλι; ( το παιδί σιχαίνεται το πορτοκάλι).
      Θεραπευτής - Θέλεις μπισκότο ή πορτοκάλι;  Μπισκότο.
      Παιδί - Μπισκότο.
      Θεραπευτής - Θέλεις μπισκότο ή πορτοκάλι; Θέλω ….
      Παιδί - Μπισκότο.
  
Στην καθυστερημένη ηχολαλία
1.  Σταματώ τις ερωτήσεις “Τι θέλεις….;”, “Θέλεις αυτό ή αυτό;” “Τι σου αρέσει;” κλπ και τις ερωτήσεις που αφορούν απάντηση Ναι/Όχι.
2.     Χρησιμοποιώ φράσεις σε α’ ενικό και χρησιμοποιώ οπτικό βοήθημα. Αυτή τη φορά δεν περιμένω απάντηση αλλά ολοκληρώνω την πρόταση μόνος μου. π.χ. Θέλω μήλο (και δείχνω το μήλο).
3.      Σε περιπτώσεις που θέλει ή δε θέλει κάτι, ενισχύω λέγοντας π.χ. Θέλω ή Δε θέλω.
4.      Διαβάζω παραμύθια τονίζοντας λέξεις και δείχνοντας εικόνες συγκεκριμένες.
5.    Στις φράσεις που χρησιμοποιώ αποφεύγω να αναφέρω το όνομα του παιδιού, καθώς το παιδί θα μιμηθεί όλη τη φράση και θα φαίνεται σαν να μιλά στον εαυτό του.
      π.χ.
      Θεραπευτής - Μπράβο Αντρέα.
      Παιδί - Μπράβο Αντρέα.